Қазақстанда аутистік спектрдің бұзылуы бар балалармен жұмыс жүргізуде бейімделген дене шынықтыруды қолдану: пилоттық зерттеу
DOI:
https://doi.org/10.48114/2306-5540_2025_1_44Түйін сөздер:
инклюзивті білім беру, аутистік спектрінің бұзылуы, әлеуметтік бейімделу, дағдыларды дамыту, оқыту әдістемесі, психологиялық-педагогикалық ерекшеліктеріАннотация
Осы мақалада аутистік спектр бұзылыстары (АСБ) диагнозы қойылған 5–7 жас аралығындағы мектепке дейінгі балалармен жұмыс істеуде бейімделген дене шынықтыруды (БДШ) қолдану қарастырылады. Зерттеудің мақсаты – теннис элементтерімен толықтырылған қимыл-қозғалыс ойындарына негізделген коррекциялық үлгіні әзірлеу және сынақтан өткізу. Пилоттық тәжірибеге GARS-3 шкаласы бойынша бағаланған жеті бала қатысты. Нәтижелер БДШ-нің стереотипті әрекеттерді азайтуға, әлеуметтік өзара әрекеттестікті жақсартуға және жаттығуларға қатысуға деген ынтаны арттыруға аздаған, бірақ оң ықпалын көрсеткенін айғақтайды. Ең елеулі жағымды өзгерістер эмоциялық реттеу мен танымдық стиль салаларында байқалды. Ұсынылған үлгі үш кезеңнен тұрады: бастапқы диагностика, тұрақты ойын сабақтары және динамиканы қорытынды бағалау. Бұл тәсілдің жаңашылдығы – дене жаттығуларын тек денсаулықты нығайту әдісі ретінде ғана емес, АСБ бар балаларға арналған негізгі коррекциялық құрал ретінде қарастыруында. Алты айлық курс барысында қимыл және қарым-қатынас дағдыларының дамуында оң үрдіс байқалды. Осы алынған деректер мектепке дейінгі жастағы АСБ диагнозы бар балаларды кешенді қолдауға бағытталған БДШ бағдарламаларын одан әрі жетілдіруге негіз бола алады.
