Шаңғы жарысында табысты орындаудың тактикалық аспектілері: қазіргі зерттеу және практикалық ұсыныстарды талдау
DOI:
https://doi.org/10.48114/2306-5540_2025_2_95Түйін сөздер:
шаңғы жарысы, тактика, техникалық және тактикалық әрекеттер, қозғалыс, жылдамдық, стратегияАннотация
Мақалада ғылыми әдебиеттер мен тәжірибелік зерттеулерді талдау негізінде шаңғы жарысындағы тактикалық дайындықтың негізгі аспектілері қарастырылған. Басты назар қашықтық түріне, жол рельефіне және ауа райы жағдайына байланысты тактикалық шешімдердің ерекшеліктеріне аударылады. Тактикалық әрекеттердің тиімділігі спортшының қозғалыс техникасын өзгермелі жарыс жағдайына бейімдеу қабілетімен анықталатыны көрсетілген: жазықта бір мезгілде қадамсыз жүрісті пайдалану, өрмелеуде ауыспалы екі адымдық жүріске ауысу және еңістің тіктігіне байланысты конькимен жүгіру жүрісін оңтайландыру. Күштердің таралуына әртүрлі факторлардың әсері анықталды: спортшының физиологиялық ерекшеліктері, жарыс стратегиясы және сыртқы жағдайлар. Спринтерлік жарыстардағы тактикаға ерекше назар аударылады, мұнда бастапқы позиция, позициялық күрес және финиш сызығы маңызды рөл атқарады. Кәсіби және әуесқой спортшылардың, әсіресе марафондық жарыстардағы тактиканың айырмашылығы туралы деректер берілген. Зерттеу жолдың қиын учаскелеріндегі тактикалық шабуылдарды қоспағанда, көптеген жарыс форматтарында күштерді біркелкі бөлудің маңыздылығын растайды.