Жоғары оқу орнында студенттердің дене тәрбиесін жетілдіру моделі
DOI:
https://doi.org/10.48114/2306-5540_2025_2_81Түйін сөздер:
дене тәрбиесі, құрылымдық-функционалдық модель, университет студенттері, педагогикалық шарттар, тұлғаның дене мәдениетіАннотация
Зерттеуде университеттегі студенттердің дене тәрбиесін жетілдіру моделінің теориялық негіздемесі келтірілген. Зерттеудің өзектілігі дене шынықтыруды ұйымдастырудың дәстүрлі тәсілдерін қайта қарастыруды талап ететін қазіргі студент жастардың физикалық денсаулығы мен дене шынықтыру-спорттық іс-әрекетке деген ынтасының төмендеуімен байланысты. Түлектердің дене шынықтыру дайындығына қойылатын талаптар мен жұмыс істеп тұрған жүйенің тиімділігінің жеткіліксіздігі арасындағы қайшылықтарды талдау негізінде авторлар мақсатты, мазмұнды, ұйымдастырушылық-процестік және нәтижелі-бағалау компоненттерін қамтитын құрылымдық-функционалдық модель әзірледі. Модельдің теориялық және әдіснамалық негізі тұлғаға бағытталған, белсенділік, құзыреттілік, жүйелік және денсаулық сақтау тәсілдері болып табылады. Мазмұндық компонент өзара байланысты екі блокты қамтиды: дене тәрбиесінің бағыттары (теориялық, әдістемелік, физикалық және кәсіптік-қолданбалы дайындық) және оның компоненттері (когнитивті, мотивациялық-құндылық, белсенділік). Педагогикалық жағдайлар анықталды: денсаулық сақтау ортасын құру, инновациялық технологияларды енгізу, оқу және сабақтан тыс іс-әрекеттерді интеграциялау, мазмұнның өзгергіштігі, пәнаралық байланыстар. Студенттің жеке басының дене шынықтыруының критерийлері мен деңгейлерінің жүйесі ұсынылған. Модельдің тиімділігі кешенді әсермен, жүйелі тәсілмен, жеке ерекшеліктер мен заманауи білім беру тенденцияларын ескере отырып қамтамасыз етіледі. Ғылыми жаңалық -денсаулықты сақтайтын кәсіби қызметке және толыққанды әлеуметтік өмірге дайын түлектің интегративті сапасы ретінде жеке тұлғаның дене шынықтыруын қалыптастыруға бағытталған модель жасау.